فتق زمانی اتفاق می افتد که یک بافت از ناحیه بدن دچار برآمدگی می شود. برخی از فتق ها ممکن است علائم آن ها زیاد حاد نباشد و برخی دیگر اورژانسی باشند. ما در این مقاله قصد داریم درباره انواع فتق، روش های درمانی و نواحی مختلف بدن که می توانند دچار فتق شوند، صحبت کنیم.
انواع فتق
- فتق اینگوینال
- فتق اپی گاستریک (فتق سردل)
- فتق فمورال
- فتق هیاتال
- فتق برشی
- فتق ناف
فتق اینگوینال (وابسته به کشاله ران)
فتق اینگوینال وقتی اتفاق می افتد که بخشی از روده یا چربی از دیواره پایینی شکم دچار برجستگی شده باشد. برآمدگی معمولاً از کانال اینگوینال عبور می کند که در ناحیه کشاله ران قرار دارد. این نوع فتق می تواند در برخی از افراد، بخشی از روده باریک و حتی در برخی از زنان، در اندام های تولید مثل وجود داشته باشد.
فتق اینگوینال معمولاً در سمت راست بدن ایجاد می شود. این موارد در مردان بیشتر از زنان مشاهده می شود. آمار احتمالی حاکی از آن است که معمولا ۲۷ درصد مردان و تنها ۳ درصد زنان در طول زندگی خود دچار این نوع فتق می شوند.
گاهی اوقات تشخیص تفاوت بین فتق استخوان ران و اینگوینال دشوار است. در مردان، فتق اینگوینال نه تنها در کشاله ران، بلکه در کیسه بیضه نیز می تواند سبب برآمدگی شود.
فتق اپی گاستریک (فتق سردل)
فتق اپی گاستریک، فتقی است در ناحیه اپی گاستریک شکم که در بالای ناف شکم و در زیر دنده قرار دارد. در صورتی که فردی دچار فتق اپی گاستریک شده باشد، می تواند آن را هنگام فشار به دیواره شکم مانند سرفه کردن، خندیدن یا تحمل اجابت مزاج احساس کند. همچنین ممکن است در اطراف فتق، کمی درد یا حساسیت پیدا کند.
فتق فمورال
فتق فمورال هنگامی اتفاق می افتد که بافتی ضعیف از کشاله ران یا ران داخلی رانده می شود. این فتق ممکن است یک توده کوچک تا متوسط در فمورال ایجاد کند.
حدود ۲ الی ۴ درصد از منشا تمامی فتق هایی که در کشاله ران ایجاد می شوند، فمورال هستند. در این نوع فتق، زنان بیشتر از مردان دچار می شوند.
فتق فمورال می تواند به دلیل نزدیک بودن شریان به استخوان ران سبب نگرانی شود. به همین دلیل ممکن است بر روی رگ های خونی نیز تأثیر بگذارد و سبب جلوگیری جریان خون به پا یا از طریق آن شود. به همین دلیل، پزشکان سعی می کنند از بروز فتق فمورال جلوگیری کرده و در صورت بروز، آن را با جراحی درمان کنند.
فتق هیاتال
فتق هیاتال، فتق معده و مری به داخل قفسه سینه است. چهار نوع دارد و می تواند باعث علائم زیر شود:
- ریفلاکس معده
- برگشتن محتویات غذا به دهان
- در موارد نادرتر گیر کردن معده
برخی از افراد با فتق هیاتال متولد می شوند، در حالی که برخی دیگر از افراد با افزایش سن دچار این نوع فتق می شوند.
فتق برشی
فتق برشی یا انسیزیونال می تواند بعد از هرنوع جراحی شکمی اتفاق بیفتد و فقط بعد از جراحی های معده نیست. معمولاً شامل برشی در وسط معده است. اگر زخم های جراحی به طور کامل بهبود پیدا نکنند، آن شخص می تواند در معرض این نوع فتق قرار بگیرد.
برخی از پزشکان ممکن است از عبارات “فتق شکمی” و “فتق برشی” به جای یکدیگر استفاده کنند. فتق شکمی به هر نوع فتقی گفته می شود که در امتداد خط میانی معده ایجاد می شود، در صورتی که همه فتق های شکمی فتق برشی نیستند.
فتق ناف
فتق ناف به فتقی گفته می شود که در آن بافت ناف شکم، دچار برآمدگی و برجستگی می شوند. طبق برآورد کالج جراحان آمریکا ۱۰ درصد از کل فتق های شکمی، مربوط به فتق ناف هستند.
این نوع فتق سبب برآمدگی قابل ملاحظه ای در داخل یا اطراف ناف شکم می شوند که معمولاً هنگام سرفه یا فشار در هنگام دفع روده بدتر می شود.
هرنی اینگوینال راست و چپ
فتق اینگوینال راست بیشتر از سمت چپ رخ می دهد. در این مواقع نگرانی در خصوص عدم خونرسانی به بخشی از روده است. چنین وضعیتی معمولا منجر به درد و حساسیت شدید در ناحیه فتق می شود که حتما می بایست برای درمان به فوق تخصص فتق در کرج مراجعه کنید.
انواع فتق شکم
انواع مختلف فتق شکم به شرح زیر است:
- فتق اپی گاستر
- فتق برشی
- فتق اشپیگل
- فتق ناف
چه روش های درمانی برای انواع فتق وجود دارد؟
فتق معده در اکثریت مواقع نیاز به جراحی دارد. بهتر است قبل از اینکه فتق معده حالت گیر کرده و نیاز به جراحی اورژانسی پیدا کند، درمان شود.
امروزه با پیشرفت لاپاراسکوپی، بسیاری از انوع فتق های ذکر شده، توسط لاپاراسکوپ و بدون برش بزرگ شکمی انجام می شود. در این روش با سه عدد برش یک تا نیم سانتی می توانند لاپاراسکوپ را وارد شکم کرده و فتق ها را درمان کنند. میزان درد و عود این روش ها نسبت به روش های قدیمی تر و باز، کمتر است.
یکی از نکاتی که در روش لاپاراسکوپی وجود دارد این است که به دلیل برش های کوچک تر زیبایی آن به نسبت روش های دیگر بیشتر است. به این معنا که تعداد بخیه ها روی شکم کمتر بوده و سبب زیباتر ماندن حالت شکم می شود.
علائم فتق حاد
در صورتی که علائم فتق شدید باشد، باید فورا به پزشک مراجعه نمود. برخی از این علائم عبارتند از:
- تب
- یبوست
- استفراغ
- حالت تهوع
- درد ناگهانی و شدید در محل فتق
چه روش هایی جهت پیشگیری از فتق وجود دارد؟
اکثر افراد نمی توانند از فتق جلوگیری کنند چرا که فتق می تواند خود به خود اتفاق بیفتد. با این حال، می توان از ابتلا به فتق جلوگیری کرد. برخی از راه های پیشگیری عبارتند از:
- داشتن بدنی سالم با وزن کم تا فشار کمتری به دیواره شکم وارد شود.
- از استعمال سیگار خودداری شود.
- هنگام بالا بردن وزنه از فشار بیش از حد خودداری شود. بالا بردن وزنه های خیلی سنگین می تواند فشار زیادی را بر دیواره شکم وارد کند.
- از زور زدن و فشار هنگام دفع اجتناب شود. خوردن یک رژیم غذایی با فیبر بالا و نوشیدن مقدار زیادی آب می تواند به سهولت دفع مدفوع کمک بسیاری کند.
بیشتر بخوانید: برداشتن طحال با استفاده از لاپاراسکوپی
عکس فتق اینگوینال
انواع فتق اینگوینال
فتق اینگوینال می تواند به چند صورت مستقیم، غیر مستقیم، اینگوینال حبس شده یا گیر کرده باشد که در ادامه همه موارد را توضیح خواهیم داد:
فتق اینگوینال غیر مستقیم
این نوع از شایع ترین انواع فتق اینگوینال است. این بیماری اغلب در زایمان های نارس قبل از بسته شدن مجرای اینگوینال رخ می دهد.
با این حال امکان ایجاد آن در هر زمانی وجود دارد. این نوع فتق بیشتر در آقایان مشاهده می شود.
فتق اینگوینال مستقیم
فتق اینگوینال مستقیم اغلب در بزرگسالان با افزایش سن ایجاد می شود. پزشکان بر این باورند که ضعیف شدن عضلات در بزرگسالی منجر به اینگوینال مستقیم می شود. نوع مستقیم در آقایان بسیار شایع تر است.
فتق اینگوینال حبس شده
نوع حبس شده زمانی ایجاد می شود که در بافت کشاله ران گیر کرده باشد، در واقع در این حالت نمی توانید آن را به جای خود بازگردانید.
فتق اینگوینال گیر کرده
فتق اینگوینال که گیر کرده باشد، وضعیت جدی تری است. در این مواقع روده در قسمتی که فتق وجود دارد گیر کرده و در نهایت جریان خون قطع می شود.
از علائم فتق اینگوینال می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
فتق اینگوینال بیشتر از لحاظ ظاهری علائم دارد. در واقع به این صورت است که برآمدگی هایی را در امتداد ناحیه شرمگاهی یا کشاله ران ایجاد می شود که هنگام ایستادن و سرفه کردن افزایش می یابد.
این نوع فتق ممکن است همراه با درد یا حساس به لمس باشد. از علائم دیگر فتق اینگوینال می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- درد هنگام سرفه، ورزش یا خم شدن
- درد شدید
- احساس سوزش
- احساس سنگینی در کشاله ران
- تورم کیسه بیضه در آقایان
هرنی اینگوینال راست بیشتر از ناحیه چپ مشاهده میشود.
از علائم این عارضه می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
علائم فتق اینگوینال در خانم ها
- در این مواقع برآمدگی در ناحیه دو طرف استخوان شرمگاهی وجود دارد که در حالت ایستاده مشخص تر است، به خصوص زمانی که سرفه می کنید یا فشار می آورید.
- احساس سوزش یا درد در ناحیه برآمده وجود دارد.
- احساس درد یا ناراحتی در ناحیه کشاله ران، به خصوص هنگام خم شدن، سرفه کردن یا بلند شدن وجود دارد.
- احساس سنگینی یا کشیده شدن در کشاله ران احساس می شود.
- ضعف یا فشار در کشاله ران وجود دارد.
عمل فتق معده
این عمل جراحی معمولا حدود ۳۰ دقیقه به طول می انجامد. جراح برشی روی فتق ایجاد کرده و کیسه فتق را آزاد می کند.
اگر هدف از بین بردن چربی باشد، جراح چربی را خارج می کند یا آن قسمت را به طرف دیگری می برد.
پس از اتمام عمل، محتویات شکم به درستی در جای خود قرار می گیرند و هیچ مشکلی برای شما ایجاد نخواهد شد.
از آنجایی که عمل فتق با لاپاراسکوپی انجام می شود، شما متحمل کمترین عارضه ممکن پس از جراحی می شوید.
لاپاراسکوپی فتق ناف
ترمیم فتق با لاپاراسکوپی یک روش کم تهاجمی است. طی این روش جراح چندین برش کوچک در اطراف محل فتق یا برآمدگی وارد می کند.
سپس یک لوله بلند و نازک به همراه یک دوربین روشن که در انتهای آن وجود دارد وارد کرده و اقدامات لازم درمانی را انجام می دهد.
انواع فتق هیاتال
دو نوع اصلی فتق هیاتال وجود دارد:
فتق هیاتال اسلایدینگ
فتق هیاتال پاراازوفاژیال
در نوع اسلایدینگ، معده و بخشی از مری که به معده متصل است، از طریق هیاتوس به سمت قفسه حرکت دارند و این نوع شایع تر است.
آیا فتق خطرناک است
اگر نتوانید ناحیه فتق را به داخل فشار دهید، ممکن است نشان دهنده این مسئله باشد که فتق در دیواره شکم محبوس شده باشد.
در این مواقع جریان خون به بافتی که گیر کرده است قطع می شود و اگر درمان صورت نگیرد، می تواند باعث بروز شرایط تهدید کننده ای شود.
عوارض مش در عمل فتق
از عوارض شایعی که افراد به دنبال درمان فتق با مش احساس می کنند می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- احساس درد
- عفونت
- عود فتق
- چسبندگی
- و انسداد روده
از دیگر عوارض احتمالی جدی که می تواند با عمل جراحی با فتق رخ دهد می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- جابه جایی مش
- انقباض مش
عوارض بعد از عمل فتق
اگر پزشک با مهارت و با تخصصی را برای انجام عمل جراحی انتخاب کرده باشید، احتمال ایجاد هرگونه عوارض احتمالی به حداقل خواهد رسید.
با این حال احتمال ایجاد عوارضی از جمله هماتوم، احتباس ادرار، عفونت در محل برش، درد مداوم کشاله ران، اختلال عملکرد جنسی و… وجود دارد.
سلام و عرض ادب،
می خواستم بپرسم آیا شما عمل لاپاراسکوپی اینگوینال دو طرفه نیز انجام می دهید اگر بله کدوم بیمارستان های کرج؟ ممنون
سلام. بله این عمل در بیمارستان مریم کرج انجام میشه.
سلام
ببخشید عمل لاپاراسکوپی در بیمارستان مریم همون روز بیمار مرخص میشه
فتق اینگوینال
یک الی دو روز باید در بیمارستان بستری باشید.