آشالازی چیست؟
آشالازی یکی از شایعترین نوع اختلال حرکتی مری است که سبب اختلال در خوردن انواع غذاهای جامد و مایع در افراد می شود. نشانه اولیه این نوع اختلال، گیر کردن غذا است که به آن دیسفاژی نیز می گویند. اگر این بیماری پیشرفت کند، باعث می شود تا بلع مایعات نیز سخت شود. پیشرفت این نوع اختلال ممکن است تدریجی بوده و سال ها طول بکشد.
بسیاری از افراد تا مدت ها متوجه این بیماری نمی شوند، اما با پیشرفت و حادتر شدن وضعیت، علائمی ظاهر می شود که نشان می دهد مشکلی به وجود آمده است. این علائم می تواند احساس درد و سوزش در قفسه سینه و سر دل، برگشت غذا به مری و … باشد. اگر این بیماری به موقع درمان نشود، می تواند سبب کاهش وزن و در نهایت سوتغذیه در افراد گردد.
بیماری آشالازی، چه علائمی دارد؟
همانطور که گفته شد، اختلال عملکرد مری، هنگام خوردن غذا و بلع رخ می دهد که می تواند سبب برگشت غذای هضم نشده و مایعات از مری به دهان شود. در صورت اختلال بلع، فرد حس می کند که غذا و مایعات به قفسه سینه و پایین گردن آن ها چسبیده است و پایین نمیرود.
در صورت معکوس شدن مواد غذایی که علت عمده آن ورود مواد غذایی به گلو است، می تواند سبب ایجاد حس خفگی شود.
به طور کلی، علائم مربوط بیماری آشالازی عبارت است از :
• برگشت غذای هظم نشده از مری به دهان
• حمله های اسیدی
• کاهش وزن و سو هاضمه
• حس سوزش و درد در ناحیه قفسه سینه
• سرفه کردن در حالت خواب
• عفونت ثانویه ریه ها
• بیماری آسپیراسیون ریه (این بیماری به دلیل این اتفاق می افتد که محتویات درون معده به ریه ها منتقل می شود.)
چه عللی می تواند سبب بیماری آشالاژی شود؟
مری یکی از اعضای بدن است که خود دارای بخش های مختلفی است. هر بخش نقش و عملکرد مهمی دارد.
در بیماری مبتلا به آشالازی، سلول های عصبی مری با مشکل مواجه می شوند که سبب از بین رفتن آن ها می شود. از بین رفتن سلول های عصبی مری، مشکلاتی به بار می آورد که عمل بلع را دچار اختلال می کند، این مشکلات به شرح زیر است :
• ماهیچه های احاطه کننده سطح داخلی مری، مثل حالت طبیعی خود انقباض پیدا نمی کنند که در نتیجه باعث می شود تا غذایی که بلعیده می شود، نتواند به صورت صحیح و درست از مری وارد معده شود.
• در مری یک فرد نرمال، یک دریچه ای کاربردی به نام اسفنکتر زیرین مری (LES) وجود دارد که در انتهای مری قرار گرفته است و با باز شدن این دریچه، غذا از مری به سمت معده هدایت می شود. برای جلوگیری از رفلاکس معده هم (برگشت مواد غذایی به مری) این دریچه بسته می شود.
• در اختلال عمکلرد مری، دریچه اسفنکتر زیرین به دلایل نامعلوم به طور کامل باز نمی شود، به همین دلیل، مسیر غذا انسداد می یابد و مواد غذایی چه جامد و چه مایع نمی توانند به راحتی وارد معده شوند. با گذشت زمان، بخشی از مری که همیشه منقبض بوده و در قسمت بالای LES قرار دارد، گشاد شده و امکان تجمع غذا و بزاق در این قسمت به وجود می آید.
چه روش هایی برای تشخیص اختلالات حرکتی مری وجود دارد؟
علائمی که در این بیماری وجود دارد، بسیار شبیه به علائم رفلاکس معده است و معمولا با آن اشتباه گرفته می شود. برای تشخیص آشالازی، افراد مبتلا به این نوع بیماری باید تحت ازوفاگرام (تصویربرداری از بلع بیمار با استفاده از ماده حاجب) و یا آندوسکوپی قرار بگیرند تا پزشک بتواند به لحاط آناتومی بدن، انسداد به وجود آمده را بررسی کرده و تومورهای معده و مری را تشخیص دهد.
از دیگر روش های تشخیص این نوع بیماری عبارت است از :
• رادیولوژی با اشعه ایکس
• مانومتری مری
چه روش هایی برای درمان بیماری آشالاژی وجود دارد؟
گزینه های زیادی برای درمان این نوع بیماری وجود دارد. این گزینه ها با توجه به سن و سابقه بیماری هر فرد، از داروهای مصرفی گرفته تا انواع جراحی ها، باید متفاوت باشد.
گزینه های درمانی موجود برای این بیماری عبارتند از :
- دارو درمانی با استفاده از روش آندوسکوپی
- روش های آندوسکوپی مثل دیلاتاسیون و تزریق بوتاکس به دریچه مری
- جراحی میوتومی مری از طریق لاپاراسکوپی
- میوتومی مری از طریق دهان (POEM)
- ازوفاژکتومی (آخرین قدم)
- استفاده از داروها
دارو درمانی با استفاده از روش آندوسکوپی
دارو درمانی با استفاده از روش آندوسکوپی
تزریق بوتاکس که با استفاده از سم بوتولینوم انجام می شود، سبب آرامش بخشیدن به عضلات اسفنکتر تحتانی مری می شود. اینکار سبب بهبودی در تخلیه شدن مری و تسکین در علائم این بیماری می شود. تزریق بوتاکس با استفاده از روش آندوسکوپی انجام می شود و عوارض بسیاری کمی هم دارد. ماندگاری این نوع درمان پایین بوده و به مرور زمان اثر آن کم تر می شود. از معایب این روش این است که باید هر از چند وقت یک بار (بین 6 الی 24 ماه) باید تکرار شود.
جراحی میوتومی مری از طریق لاپاراسکوپی
جراحی میوتومی مری از طریق لاپاراسکوپی
این نوع جراحی که به برش بافت عضلانی می پردازد، به جراحی میوتومی هلر شهرت دارد. این نوع جراحی را معمولا از طریق روش لاپاراسکوپی انجام می دهند. در جراحی میوتومی مری با استفاده از لاپاراسکوپی، با ایجاد یک یا چند برش کوچک بر روی دیواره شکم وارد شکم شده و جراحی بر روی اسفنکتر زیرین مری انجام می شود تا مسیر انسدادی مری را باز کنند.
از مزایایی که این روش نسبت به روش های درمانی دیگر برای درمان بیماری آشالازی وجود دارند، عبارتند از :
• ایجاد چند برش کوچک، به جای یک برش بزرگ
• کاهش درد پس از عمل جراحی
• دوره نقاهت کم تر نسبت به سایر جراحی ها
• ادامه فعالیت های روزمره در کوتاه ترین زمان ممکن
ماندگاری بیشتر و بهتر نتیجه ی جراحی
میوتومی پرورال مری
میوتومی پرورال مری
میوتومی پرورال مری یا POEMS، یک نوع روش آندوسکوپی است که برای درمان آشالازی با لاپاراسکوپی می پردازد. در این روش، به تقسیم کردن فیبرهای عضلانی اسفنکتر زیرین مری می پردازد. موفقیت این روش، در گزارشاتی که شده مناسب بوده و از آن می توان به روشی با کم ترین تهاجم یاد کرد که می تواند جایگزین روش های پرتهاجمی شود.
اتساع پنوماتیک
یکی از موثرترین روش های غیرجراحی برای مبتلایان به بیماری آشالاژی، اتساع پنوماتیک (Pneumatic Dilation) است. این روش با استفاده از آندوسکوپی و به صورت سرپایی انجام می شود. با وارد شدن یک بالن به داخل مری، آن را باز کرده تا تارهای عضلانی و حلقوی اسفنکر تحتانی مری را باز کند. می توان گفت درصد بیمارانی که از این راه درمان می شود زیاد است. از خطرناک ترین عوارضی که می تواند در این روش اتفاق بیفتد، پاره شدن مری است که تهدید جدی برای زندگی افراد می باشد و نیاز به ترمیم اضطراری دارد.
ازوفاژکتومی
این روش، آخرین روشی است که می توان برای بیماری آشالازی انجام داد. در واقع این روش برای زمانی است که فرد برای درمان این بیماری، تمام روش ها را طی کرده باشد و نتیجه ای حاصل نشده باشد و یا علائم آن ها شدیدتر شده باشد که زندگی را برای آن ها غیر قابل تحمل کرده باشد. در این روش، با حذف مری و جایگزین کردن مری با استفاده از معده، بلع و غذا خوردن را برای فرد بیمار راحت تر می کند و سبب بهبود در زندگی او می شود.
استفاده از داروها
داروها می توانند به صورت موقتی، دریچه اسفنکتر تحتانی مری را تحت تاثیر قرار داده و آن را در حالت استراحت قرار دهند. این نوع داروها عوارض جانبی بسیاری دارند و در حالت کلی به بیماران توصیه نمی شود مگر در موارد خاصی که بیماران نمی توانند از دیگر روش های درمانی استفاده کنند.
تغذیه در بیماران آشالازی
رژیم غذایی با بافت نرم را برای خود در نظر داشته باشید. در موارد شدیدتر بیماری، به رژیم غذایی پوره یا مایع نیاز دارید. به طور کلی غذاهای نرم پخته شده، پوره شده یا له شده را در رژیم غذایی خود بگنجانید. سوپ و اسموتی را نیز باید در رژیم غذایی خود داشته باشید.
- زمانی که اشتهای کمی دارید، اسموتی‌ها و شیک های پروتئینی می تواند بسیار مفید باشد.
- مقدار کمی مایعات را همراه غذا بنوشید تا بلع راحتی داشته باشید و غذا به راحتی پایین برود.
- باید مایعات گرم بنوشید. از مصرف نوشیدنی‌های سرد که منجر به اسپاسم عضلانی می شود، خودداری کنید.
- لقمه های کوچک بخورید، غذا را به طور کامل بجوید و با حواس پرتی غذا نخورید.
- بلافاصله پس از غذا خوردن نباید بخوابید. حدود سه ساعت صبر کنید، سپس دراز بکشید تا از سوزش سر دل جلوگیری شود.
نحوه خوابیدن بعد از لاپاراسکوپی
باید طوری بخوابید که بالاتنه شما به سمت بالا قرار بگیرد. برای قرار گرفتن در چنین حالتی باید از چند بالش برای بالا بردن سر و شانه ها استفاده کنید تا فشار به شکم وارد نشود. همچنین نباید روی شکم یا سمتی که برش وجود دارد، بخوابید.
نتیجه گیری
با استفاده از درمان بیماری آشالازی، می توان فشار را در قسمت انتهایی معده کاهش داد تا مواد غذایی و مایعات به راحتی وارد معده شوند. درمان با دارو و تزریق سم بوتولینوم یک روش موقتی بوده و نمی توان آن را به عنوان یک روش طولانی مدت در نظر گرفت. به همین دلیل جراحی ها بهترین روش های طولانی مدت هستند که در میان آن ها جراحی میوتومی هلر که با استفاده از لاپاراسکوپی انجام می شود، بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت. چرا که با اندکی برش، علاوه بر درمانی طولانی مدت بیماری، می توان در کوتاهترین زمان ممکن به ادامه فعالیت های روزانه پرداخت و درد کم تری را متحمل شد.
0 دیدگاه